Mapa Strony | Czcionka: A+ A- |
  • Piotrków Trybunalski – to miasto o bogatej przeszłości. Kiedyś pełniło rolę nieformalnej stolicy. Tutaj kształtowały się początki polskiego parlamentaryzmu, odbyły się elekcje ostatnich Jagiellonów, miał siedzibę Trybunał Koronny, miały miejsce synody kościelne. Miasto gubernialne, siedziba kształtujących się polskich władz w okresie pierwszej wojny światowej i miasto wojewódzkie.
    Działa się tutaj historia, a mieszkańcy byli jej podmiotem. Pozostały, jako niemi świadkowie przeszłości, obiekty historyczne będące naszym, piotrkowian, dziedzictwem i zarazem dziedzictwem narodowym. Uogólniając – jesteśmy świadomi wartości historycznej Starego Miasta, Zamku Królewskiego i Starego Cmentarza Rzymskokatolickiego. Kolejność sytuowania poszczególnych obiektów jest przypadkowa. Wszystkie winny być traktowane z równym pietyzmem. Chronione i zabezpieczone dla następnych pokoleń. To nasza miejska i polska historia. To dorobek piotrkowian i Polaków. Własność poprzednich, obecnego i przyszłych pokoleń.

    Priorytetem winny stać się wysiłki zmierzające do przekazania następnym pokoleniom tegoż dziedzictwa kulturalnego w stanie zachowanym na chwilę obecną i to jako program minimum. Liczące sobie ponad pół wieku Towarzystwo Przyjaciół Piotrkowa Trybunalskiego postanowiło zabezpieczyć, jako część naszego dziedzictwa narodowego dla przyszłych pokoleń Stary Cmentarz Rzymskokatolicki.

    TPPT jest inicjatorem społecznej opieki nad piotrkowską nekropolią i jako pierwsze  na ziemi łódzkiej poszlło  śladami Jerzego Waldorffa  rozpoczynając w 1988 r. kwesty w okolicach 1 listopada każdego roku  przed piotrkowskimi cmentarzami. Pozyskane w ten sposób środki finansowe oraz  darowizny pozwoliły  przeprowadzić remont, odrestaurować 115 budowli grobowych i 5 uporządkować, w tym budowlę wyjątkową  pod względem artystycznym, czyli kaplicę Juttnerów. Wykonany w XIX wieku przez warszawską firmę Norblina, wyjątkowej urody obiekt mógłby być ozdobą każdej polskiej nekropolii. Remont trwał przez znaczną część pierwszej dekady XXI stulecia.

    Kwesta1

    Jest sposobność aby PT Czytelników tegoż tekstu poinformować o naszym gospodarowaniu finansami, chociaż za okres  ostatniego  dziesięciolecia, tzn. lata 2007 – 2016. Z kwesty pozyskaliśmy ponad 162 tysiące  PLN. Pozycja  po stronie przychodów  została wsparta przez Urząd Marszałkowski w Łodzi kwotą nieco poniżej 30 tysięcy PLN. Nasze wydatki zamknęły się kwotą ponad 280 tys. PLN.  i przekroczyły przychody. Debet został sfinansowany z rezerw jakimi dysponuje nasze stowarzyszenie. Pozwala na to darowizna Witolda Gillera (z tych środków pokryliśmy koszty m.in. remont kaplicy Juttnerów) oraz środki odprowadzane na nasze konto bankowe w latach gdy wydatki kształtowały się na poziomie niższym od przychodów. W tym czasie odrestaurowaliśmy 22 budowle grobowe, zrealizowaliśmy ostatni etap remontu kaplicy oraz sfinansowaliśmy korekty 5 pomników, wcześniej remontowanych.

    Kwesta2

    Ratowanie Starego Cmentarza nie jest i nie może być sprawą jednego pokolenia. To zadanie wielopokoleniowe. Wspólny wysiłek  wielu piotrkowian . Każdego roku kwestuje ok. 200 osób (parlamentarzyści, samorządowcy, wielu znamienitych obywateli naszego grodu). Udział w kweście odbierany jest jako swoista nobilitacja. Rezultaty naszych poczynań są na tyle przekonujące, że ofiarność piotrkowian może być wzorem dla innych. Uwzględniając kryteria demograficzne i ekonomiczne, pod względem ofiarności, piotrkowianie znajdują się w ścisłej czołówce krajowej – nie ustępując mieszkańcom Krakowa czy też Warszawy.

    W XXI wieku zainwestowaliśmy ze środków społecznych blisko 400 tysięcy  PLN.

    Rok Przychód z kwesty Wydatki na remont Ilość remontowanych obiektów
    2007 5 882,00  68 000,00 3 + zakończenie remontu Kaplicy Juttnerów
    2008 8 549,00  26.000,00 2
    2009 13 689,00  35 000,00 2 + korekta 5-ciu
    2010 14 500,00  16 000,00 1
    2011 15 000,00   12 100,00 4
    2012 18 870,00  18 327,00 2
    2013 19 800,00  25 000,00 1
    2014 24 671,00 18 000,00 3
    2015 21 568,00  22 000,00 2
    2016 19 670,00 34 407,00 2
    Ogółem

    10 lat

    Ponad 162 000,00 282 500,00 22 nagrobki + zakończenie remontu kaplicy + 5 korekt

    Potrzeby są ogromne. Należy im sprostać. Szukamy wsparcia zewnętrznego .  W ostatnich latach wspiera nasze wysiłki Urząd Marszałkowski Województwa Łódzkiego. Tradycyjnie uzyskujemy moralne wsparcie Łódzkiej Kurii Archidiecezjalnej czy tez parafii będącej administratorem  cmentarza.

    Kwesta3

    Stary cmentarz, liczący sobie ok. 200 lat, to nie tylko miejsce spoczynku wielu pokoleń piotrkowian, to wysoka kultura duchowa i materialna, z którą stykamy się podczas pobytów na terenie nekropolii. Epitafia, poezja nagrobna, wartość artystyczna pomników  wykonanych  przez znamienitych rzeźbiarzy np.:  F.Cenglera, Syrowicza, czy pochodzących z pracowni  J.Norblina, a także lokalnych wybitnych kamieniarzy  wraz z Władysławem i Józefem Karbowskimi na czele, świadczą o wyjątkowości tego miejsca. Spoczywają tu bohaterowie walk narodowowyzwoleńczych (TPPT odrestaurowało wszystkie nagrobki powstańców listopadowych), ludzie nauki, członkowie towarzystw naukowych, również zagranicznych, działających w Berlinie czy też Petersburgu, organizatorzy życia gospodarczego – w tym lokalnego,  budowniczowie kolejki wąskotorowej i sulejowskich wapienników, ludzie  kultury, budowniczowie i założyciele  teatru bracia Andrzej i Franciszek Ksawery Spanowie . (Warto przypomnieć, że w tym czasie w Piotrkowie wystąpili wybitni aktorzy, między innymi : Helena Modrzejewska (1871), Ludwik Solski,  Adolfina Zimajer.) Autorką jednego z eptafiów jest  Maria Konopnicka. Oglądając nagrobne fotografie, wykonane na porcelanie możemy uzyskać wiedzę dotyczącą mody  kobiecej i męskiej z przełomu XIX i XX wieku.

    Kwesta4

    Na terenie piotrkowskiego cmentarza  w dniu 23 stycznia 1863 roku, nad grobem Walentego Wosińskiego Józef Turczynowicz  odczytał   manifest Rządu  Narodowego ,  wzywający  do powstania przeciwko caratowi. W 1915 roku żołnierze Legionów Polskich uczcili pamięć powstanców styczniowych, stawiając na  cmentarzu  drewniany,   pamiątkowy krzyż.  W okresie międzywojennym, 2 listopada, w Dzień Zaduszny – Wspomnienie Wszystkich Wiernych Zmarłych, pod krzyżem organizowane były uroczyste, mające charakter patriotyczny spotkania piotrkowian, przy udziale  kompanii  honorowej 25 pp.. Na dzień  dzisiejszy  nie wiadomo w którym miejscu stał krzyż.  Prawdopodobnie po jego likwiadacji miejsce zostało wykorzystane na nowe pochówki. Analogiczny los spotkał  lokalizację pierwszej  zbiorowej mogiły z 1796 roku. Takie sytuacje nie powinny się powtórzyć.  Z tego też względu Towarzystwo Przyjaciół  Piotrkowa Trybunalskiego postanowiło otoczyć opieką stary cmentarz rzymskokatolicki aby w miarę posiadanych możliwości, zarówno finansowych jak i  organizacyjnych ocalić lokalne elementy dziedzictwa narodowego od zapomnienia oraz  zachować  je dla potomnych. Od kilku lat TPPT prowadzi aktywną działalnośc  o charakterze dydaktyczno-popularyzatorskim organizując spacery  na terenie cmentarza , podczas których  uczestnicy poznają dzieje nekropolii . Każdego roku organizatorzy zapraszają na kilka spacerów , w których biorą udział głównie piotrkowianie, a także zdarza się coraz częściej ,że uczestniczą mieszkańcy innych miejscowości. Dotychczas w spotkaniach na cmentarzu wzieło udział kilkaset osób. Częstotliwość spacerów zwieksza się jesienią , przed  1 listopada , dniem Wszystkich Świetych i poprzedzają  one coroczną kwestę.

    Kwesta5

    Towarzystwo Przyjaciół Piotrkowa Trybunalskiego  nie prowadzi statystyki  uwględniającej liczbę odnowionych nagrobków  z podziałem na narodowość pochowanych osób. Wszystkich zmarłych traktuje z jednakowym szacunkiem.

    Galeria artykułu